რა არის სასუქი?

სასუქი არის ბუნებრივი ან სინთეზური წარმოშობის მასალა, რომელიც გამოიყენება ნიადაგზე ან მცენარის ქსოვილებზე და უზრუნველყოფს მცენარეების საკვები ნივთიერებებით მომარაგებას. სასუქები შეიძლება განსხვავდებოდეს გაკირიანების ან სხვა ნიადაგის არაკვებითი დანამატებისგან. სასუქების მრავალი წყარო არსებობს, როგორც ბუნებრივი, ასევე წარმოებული. თანამედროვე სასოფლო-სამეურნეო პრაქტიკაში, ნიადაგის განაყოფირება ფოკუსირებულია ძირითად სამ მაკროელემენტზე, ესენია: აზოტი (N), ფოსფორი (P) და კალიუმი (K), დროდადრო დანამატების დამატებით, როგორიცაა ინერტული მტვერი მიკროელემენტებისთვის. ფერმერები აღნიშნულ სასუქებს იყენებენ მშრალი, მარცვლოვანი ან თხევადი ფორმით, დიდი სასოფლო-სამეურნეო ტექნიკის ან ხელის სამუშაო იარაღების გამოყენებით.

სასუქები ხელს უწყობს მცენარის ზრდას. აღნიშნული მიზანი მიიღწევა ორი გზით, პირველი ეს არის საკვები დანამატების მიწოდება. მეორე გზა, რომლითაც ზოგიერთი სასუქი მუშაობს, არის ნიადაგის ეფექტურობის გაზრდა მისი წყლის შეკავებისა და აერაციის შეცვლით.

სამი ძირითადი მაკროელემენტი:

აზოტი (N): ფოთლის ზრდა; ფოსფორი (P): ფესვების, ყვავილების, თესლის, ნაყოფის განვითარება; კალიუმი (K): ღეროს ძლიერი ზრდა, წყლის მოძრაობა მცენარეებში, ყვავილობისა და ნაყოფიერების ხელშეწყობა; სამი დამატებითი მაკროელემენტი: კალციუმი (Ca), მაგნიუმი (Mg) და გოგირდი (S); მიკროელემენტები: სპილენძი (Cu), რკინა (Fe), მანგანუმი (Mn), მოლიბდენი (Mo), თუთია (Zn), ბორი (B). გარკვეულ შემთხვევებში: სილიციუმი (Si), კობალტი (Co) და ვანადიუმი (V) . მცენარის ჯანსაღი განვითარებისთვის საჭირო საკვები ნივთიერებები კლასიფიცირებულია ელემენტების მიხედვით, მაგრამ ელემენტები არ გამოიყენება სასუქებად. სამაგიეროდ, ამ ელემენტების შემცველი ნაერთები სასუქების ბაზაა. მაკრონუტრიენტები მოიხმარება დიდი რაოდენობით და გვხვდება მცენარეთა ქსოვილში 0,15%-დან 6,0%-მდე მშრალი ნივთიერების (DM) შემთხვევაში(0% ტენიანობა). მცენარეები შედგება ოთხი ძირითადი ელემენტისგან: წყალბადი, ჟანგბადი, ნახშირბადი და აზოტი. ნახშირბადი, წყალბადი და ჟანგბადი ფართოდ არის ხელმისაწვდომი წყლისა და ნახშირორჟანგის სახით. მიუხედავად იმისა, რომ აზოტი შეადგენს ატმოსფეროს უმეტეს ნაწილს, ის ისეთი სახითაა, რომელიც არ არის ხელმისაწვდომი მცენარეებისთვის. აზოტი არის ყველაზე მნიშვნელოვანი სასუქი, რადგან აზოტი შედის ცილების , დნმ და სხვა კომპონენტების შემადგენლობაში (როგორიცაა ქლოროფილი). იმისათვის, რომ იყოს მკვებავი მცენარეებისთვის, აზოტი ხელმისაწვდომი უნდა იყოს “ფიქსირებული” სახით. მხოლოდ ზოგიერთ ბაქტერიას და მათ მასპინძელ მცენარეებს (განსაკუთრებით პარკოსნებს) შეუძლიათ ატმოსფერული აზოტის (N2) ფიქსაცია მისი ამიაკად გარდაქმნით. ფოსფატი აუცილებელია დნმ-ისა და ატფ-ის, უჯრედებში ენერგიის მთავარი მატარებლის, ასევე ზოგიერთი ლიპიდების წარმოებისთვის.